Ekonomik Zorlukların Eşiğinde Bir Ülke

2025 yılına girerken Türkiye’nin ekonomik gündemi yine enflasyon, döviz kuru ve faiz politikaları etrafında şekilleniyor. Artan hayat pahalılığı, yükselen kiralar ve alım gücündeki ciddi düşüş, vatandaşların günlük yaşamını doğrudan etkiliyor. Peki, hükümetin açıkladığı yeni yol haritası bu sorunlara ne ölçüde çözüm sunuyor?

1. Enflasyonun Anatomisi: Neden Bu Kadar Yüksek?

Enflasyon, yalnızca fiyat artışı değil; aynı zamanda ekonomik güvenin, üretim kapasitesinin ve döviz dengesinin bir göstergesidir.

• Girdi Maliyetleri: Enerji, tarım ve ithal ürün fiyatlarındaki artış, üretim maliyetlerini yükseltti.

• Kur Etkisi: TL’nin dolar ve euro karşısında yaşadığı değer kaybı, ithalatı pahalılaştırdı ve fiyatlara yansıdı.

• Talep ve Arz Uyumsuzluğu: Pandemi sonrası dönemde yeniden canlanan talep, arz sıkıntılarıyla karşılaştı.

• Psikolojik Etki: Beklentiler ve piyasa güveni, fiyatların belirlenmesinde kritik bir rol oynuyor.

2. Yeni Ekonomi Politikaları: 2025 Yol Haritası

2025 yılı başında açıklanan yeni ekonomi programı, “kararlılık, şeffaflık ve sürdürülebilirlik” vurgusuyla öne çıktı.

a) Para Politikası:

• Merkez Bankası'nın Adımları: Politika faizi birkaç çeyrek üst üste artırılarak enflasyon beklentilerini dizginlemeye yönelik adımlar atıldı.

• Likidite Yönetimi: Piyasadaki fazla para çekiliyor; kredi muslukları kademeli olarak daraltılıyor.

b) Mali Politikalar:

• Kamuda Tasarruf Tedbirleri: Kamu alımları, harcamaları ve yatırımlar daha sıkı izleniyor.

• Vergi Reformu: Dolaylı vergilerin azaltılması, doğrudan vergilendirme sistemine geçiş planlanıyor.

• Sosyal Destek Programları: Düşük gelirli hanelere yönelik enerji, gıda ve kira destekleri artırıldı.

c) Yapısal Reformlar:

• Tarım ve Enerji Yatırımları: Enflasyonu düşürmek için yerli üretimin artırılması hedefleniyor.

• Dijital Vergi Takibi: Kayıt dışı ekonomiyle mücadele hızlandırıldı.

3. Vatandaşın Cebine Yansıması: Gerçek Hayatla Ekonomi Planları Ne Kadar Uyumlu?

Her ekonomik politika, nihayetinde vatandaşın cebinde ölçülür. 2025 yılı itibarıyla şu gelişmeler dikkat çekiyor:

• Gıda Fiyatlarında Stabilizasyon: Bazı temel ürünlerde fiyat artış hızı yavaşladı.

• Kira Krizi Devam Ediyor: Büyükşehirlerde konut sıkıntısı ve artan kiralar hâlâ ciddi bir sorun.

• Gelir - Gider Dengesizliği: Asgari ücret ve memur maaşlarındaki artışlar, enflasyon karşısında yeterli değil.